NXB ĐỜI NAY

Anna Kha Lệ Ninh - Tập I
Leo Tolstoy - Vũ Ngọc Phan dịch
ĐỜI NAY xuất bản 1943

CHAPTERS 35 VIEWS 545

ANNA KARENINE (An-Na Kha-Lệ-Ninh) của Léon Tolstoi là một bộ tiểu thuyết kiệt tác trong văn chương thế-giới. Bất kỳ người nước nào đọc đến cũng phải lấy làm thú vị về cái tính chất "nhân-loại" rất tinh vi của nó.
Ở nước nào chẳng có những cuộc tình duyên không thích đáng với những kết quả không hay ? Ở nước nào chẳng có những cuộc hôn nhân vừa đôi phải lứa nhưng vẫn không tránh khỏi những điều trắc trở bất thường ? Anna Karenine là bộ tiểu thuyết cho ta thấy rõ hai cuộc tình duyên khác nhau ấy ở Anna (An-Na) với Karénine (Kha-lệ-Ninh) và ở Kitty (Kỳ-tâm) với Lévine (Lê-Vinh), một đằng không thích đáng mà lìa tan, một đằng vừa đôi phải lứa mà có được hạnh phúc đầy đủ.

Anna Kha Lệ Ninh - Tập II
Leo Tolstoy - Vũ Ngọc Phan dịch
ĐỜI NAY xuất bản 1943

CHAPTERS 32 VIEWS 232

Cái xã hội thượng lưu ở Bỉ - đắc - bảo là một xã hội nhỏ ; người nào cũng quen biết nhau ít nhiều và giao du với nhau, nhưng nó là một xã hội chia ra nhiều hạng.
An-na Kha-lệ-ninh có bè bạn ở ba nơi khác nhau mà ba nơi này thuộc vào ba phần trong xã hội thượng lưu quý phái. Một nơi là chỗ hội họp của các quan chức, hoặc là bạn đồng sự với chồng nàng, hoặc là những người dưới quyền chồng nàng, rồi những người này lại thân thiết hay chia rẽ với nhau do ở những sự giao tế rất phức tạp và thất thường.

Ba Hồi Kinh Dị
Thế Lữ
ĐỜI NAY xuất bản 1968

CHAPTERS 3 VIEWS 13626

Phải, thực là truyện ghê gớm, truyện dị thường mà ghê gớm nhất là vì có thậ­t, không huyền hồ như những truyện cổ tí­ch yêu quái lạ thường nghe kể lại hay thường đọc thấy trong những tậ­p truyền kỳ.
Ông cụ ngồi tiếp truyện mấy ông khách người làng, ngừng lại để rót thêm nước. Trên khuôn mặt rắn rỏi, đăm đăm một vẻ trang trọng ưu tư. Hút tàn mồi thuốc lào, uống cạn một bát chè tươi, ông hắng giọng rồi lại nói:
- Tôi bình sinh biết đã nhiều truyện kỳ dị mà không hề có thấy kinh lạ sợ hãi, vì mình đã biết trước là những điều hoang đường không đáng tin. Nhưng đến câu truyện này thì lại khác. Chí­nh tôi phải một phen hút chết ở câu truyện này đây.

Bên Đường Thiên Lôi
Thế Lữ
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 11 VIEWS 43122

Trước kia hắn cũng ở kéo xe cho một ông tham ngoài tỉnh. Vì ốm nặng, phải về quê uống thuốc, đến khi hắn lại ra ở với chủ cũ thì ông tham đã gọi người khác rồi. Hắn bơ vơ mất bốn, năm hôm, chạy khắp tỉnh Hải Phòng mà không ai cần người kéo xe hết.
Chiều hôm ấy, hắn dẫn từng bước một bên những người hấp tấp xuôi ngược, chưa biết nên đi ăn mày ở ngoài tỉnh hay về chết đói ở nhà quê; thì bỗng nhiên gặp ngay người đàn ông kia cứu hắn trong lúc cùng khốn.

Bông Cúc Huyền
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1943

VIEWS 494

Ngày xưa ở nước Tàu có một ông vua Tàu tên là Thái Hoàng. Đức vua, tất nhiên, là cái đẹp nhất trong những cái đẹp ở nước Tàu.
Nhưng ngài lại là đấng thiên tử­ tối cao tối đai, vị hoàng đế lẫm liệt oai nghiêm, nên trong bản dân thiên hạ í­t ai dám ngước mắt để ngắm nghí­a, hơn thế, để liếc trộm dung nhan ngài, những khi ngài ngự kiệu vàng chơi phố. Bọn thần tử­ thoáng trông thây bóng cờ vàng, thoáng nghe thấy tiếng nhạc nội, đã vội nằm rạp xuống đất hai tay bưng kí­n mặt mà đợi cho kiệu rước qua rồi mới dám ngử­ng đầu lên. Tuy vậ­y mặc lòng, bọn họ vẫn tưởng tượng ra được cái đẹp nguy nga lộng lẫy của dâáng chúa thượng chí­ tôn, vì ai ai cũng biết dân Tàu là một dân tộc giàu tưởng tượng.

Bướm Trắng
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1941

CHAPTERS 3 VIEWS 32649

Chàng đăm đăm nhìn lại hai con mắt to và đen, sáng long lanh như còn ướt nước mắt và đôi gò má không phấn sáp, ử­ng hồng, ẩn trong khuôn vải trắng. Vẻ buồn của tang phục làm lộ hẳn cái rực rỡ của một vẻ đẹp rất trẻ và rất tươi. Nét mặt thiếu nữ, Trương thấy kiêu hãnh một cách ngây thơ và cái vẻ kiêu hãnh lại làm cho sắc đẹp thiếu nữ có một ý vị hơn lên như chất chua của một quả mơ.
Thiếu nữ nhìn ngang nhìn ngử­a tìm người cai phu. Trương thấy nàng không để ý đến mình: nàng bỏ đi chỗ khác quên không chào Trương.

Cái Ấm Đất
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1940

VIEWS 876

Ngày xưa có một người cự phú xứ quê ốm nặng và biết mình thế nào cũng sẽ từ trần. Liền gọi ba con trai đến bên giường bảo rằng :
- Cha sinh được ba con, nhờ trời cũng khỏe mạnh và nết na. Đó là sự quý báu nhất và sung sướng nhất trong đời cha. Trong đời cha, cha đã làm nhiều điều ác, nhiều sự bất công, cha xin thú thực thế trước khi nhắm mắt vĩnh biệt các con. Nhưng đối với các con thì cha chỉ có một lòng thương mến, chiều chuộng. Có lẽ cũng vì quá thương mến chiều chuộng các con, và quá nghĩ đến tương lai tốt đẹp của các con mà cha đã ác nghiệt, bất công đối với kẽ khác. Trong khoảng bao nhiêu nam cha đã bòn chắt làm giàu, cha đã hà hiếp bóp hầu bóp họng người ta để có được cái tài sản ngày nay mà cha sắp đem chia cho ba con, chia một cách thực công bằng, nghĩa là chia ra ba phần thực ngang nhau.

Cái Ve
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 13 VIEWS 15206

Ve bưng mâm bát, đĩa xuống nhà, trong lòng buồn rầu man mác. Năm nay nàng đã mười tám tuổi rồi, mà chưa một lần nào được ai nháy hay bị ai chòng ghẹo. Nàng không hiểu sao người ta lại nháy nhau, lại chòng ghẹo nhau được và làm như thế có í­ch gì. Nàng chỉ biết khi một người đàn ông, như ông giáo Thanh chẳng hạn, nói với nàng những câu dịu dàng, đứng đắn, khác với những lời cục cằn của mấy bác thợ ăn cơm trọ nhà nàng thì nàng thấy tim nàng đậ­p mạnh và cảm động quá, chỉ muốn ứa nước mắt. Nhưng nàng cũng mới gặp có một ông giáo Thanh đối đải với nàng như thế. Giá ông ấy có nháy nàng bay chòng ghẹo nàng, thì nàng xin thề với nàng rằng nàng chẳng dám tủm tỉm mà cũng chẳng dám mắng vào mặt ông ấy.

Cắm Trại
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1941

VIEWS 475

Hanoi — 28 tháng sáu — Thế là công việc sắp sử­a tạm xong. Đã xin được phép cha mẹ các anh Hồng, anh Báng, anh Triệu, anh Việt, anh Trường, anh Bắc, anh Ánh, anh Thanh, anh Thái, anh Tấn, anh Tuấn, anh Thạch, anh Hùng. Còn nhà anh Thi, anh Lượng, anh Chi, anh Bạt, anh Dũng, anh Tí­ch thi chiều hôm nay sẽ đến nốt. Thế nào cũng sẽ được phép. Chỉ thân mẫu anh Thi, anh Lượng là mình phải mất công nói khéo một tí­. Bà tí­nh hay lo sợ. Năm nay anh Thi đã mười lăm và anh Lượng mười ba, mà bà vẫn tưởng còn bé lắm, không dám để cho đi chơi đâu xa. Được, rồi mình nói cậ­u việt cho mấy chữ đưa lại.
Hanoi 29 — Đã biết mà ! Bức thư của cậ­u có công hiệu lắm. Cái số hai mươi thế là đã đủ. Bây giờ chỉ còn việc sử­a soạn nốt các đồ hành lý. Đã có năm cái lều vải rộng. Thế cũng tiệm đủ. Bốn người một lều. Và mình cắm trại ở gần ấp của chú Hai thì có thể đóng ngay trong ấp chú được lắm. Buổi họp tối hòm qua, anh Bảng nói rât hợp lý : «Quý hồ có tinh thần cắm trại là được rồi, trú trong lều vải hay trong nhà tranh, nhà ngói, điều đó có hề gì ! » Đã mua được mười cái cuốc, mười cái sẻng, năm cái mai, năm cái thuổng. Số dao, bào, tràng, đục, cưa, khoan có thể cho là tạm đủ. Mới sắm sơ sài như thế đã tốn quá nử­a số tiền góp để mua vậ­t liệu rồi. Còn màn thì không lo thiếu. Các cụ sơ con bị muỗi truyền nọc sốt rét, nên cụ nào cụ ấy đều bắt con phải mang theo một chiếc màn nhỏ.

Châu Đảo - Tập I
Robert Louis Stevenson - Vũ Ngọc Phan dịch
ĐỜI NAY xuất bản 1944

CHAPTERS 18 VIEWS 190

Châu-Đảo (Treasure Island) của nhà đại văn hào Anh Robert Louis Stevenson là một tiểu thuyết phiêu lưu có tiếng.
Về đường giáo duc, tiểu thuyết này là một tấm gương sáng cho những thanh niên muốn rèn luyện cho có lòng quả cảm, có chí phấn đấu để quen với cuộc sống mạo hiểm ở đời. Tuy vậy, tiểu thuyết này không dành riêng gì cho thanh niên, người già đọc cũng phải ham mê về những cuộc sống sôi nổi, đầy gian nguy của các nhân vật trong truyện. Người ta thường thuật lại rằng Gladstons, nhà chính trị trứ danh nước Anh về thế kỷ XIX, một buổi tối vào phòng các cháu chơi, thấy quyển Treasure Island trên bàn, liền cầm lấy mở ra xem. Mấy trang đầu, ông còn đứng đọc, dần dần ham mê quá, ông ngôi xuống ghế đọc tiếp, rồi đọc luôn cho kỳ hết truyện ; đọc đến giòng cuối cùng trong qruyển Treasure Island thì trời vừa rạng đông.

Châu Đảo - Tập II
Robert Louis Stevenson - Vũ Ngọc Phan dịch
ĐỜI NAY xuất bản 1944

CHAPTERS 16 VIEWS 402

Ba đứa trong bọn giặc ngã : một đứa ngã vồ ra đằng trước, rơi vào trong bờ lũy, còn hai đứa ngã tận ra ngoài. Nhưng một đứa xem ra đau ít sợ nhiều, vì chỉ chớp mắt hắn đã bò dậy, chạy vụt vào bụi cây.
Hai thằng nằm úp mặt xuống đất, một thằng chạy, bốn thằng leo được vào trong Iũy ; còn bảy tám đứa kia có lẽ có nhiều súng trường, nên bắn liên thanh vào đồn chúng tôi, nhưng chẳng ăn thua gì cả.
Bốn đửa leo qua được rào ; chạy thẳng đển khu đồn, hò hét vang ầm; còn những tên giặc nấp đằng sau bụi cây đứng hô reo trợ lực !

Chồng Con
Trần Tiêu
ĐỜI NAY xuất bản 1941

CHAPTERS 21 VIEWS 22970

Cứ kể xã Bổng cũng vào bậ­c khá trong xóm.
Hắn có một cái nhà “trên” hướng Nam, một cái nhà “ngang” hướng Đông, sát đầu nhà ngang một chuồng lợn; bên kia, đối diện với nhà ngang, một cái bếp và một cái chuồng trâu nối liền nhau. Tất cả những nhà ấy vây bọc lấy ba phí­a cái sân đất nện vuông vắn, nhẵn nhụi như chiếc chiếu rộng. Còn một phí­a trước mặt là bức tường đất gồ ghề, trên cắm xương rồng mặt nguyệt. Cổng ra vào mở ngay ở đầu chuồng lợn. Ở khoảng đầu nhà trên và nhà bếp là một màu đất vuông để đống rạ.

Cóc Tí­a
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1940

VIEWS 464

Cí“C TÍA — Nói lảm nhảm gì thế, chị Ong ?
ONG — Chào anh, em đương bực mình đây.
Cí“C TÍA — Bực mình về nỗi gì thế ?
ONG — Bực mình nhiều nỗi. Truớc hết bực mình vè nỗi chị Ve chị ấy hát điếc tai nhức óc không làm việc được. Bảo chị ấy im đi, chị ấy lại giở lý sự cùn. Kế đến bực mình về anh Kiến...
Cí“C TÍA — À, chị đã nói giúp vói anh Kiến hộ tôi cái công việc tôi nhờ chưa ?
ONG — Chí­nh em bực mình về câu chuyẹn ấy.
Cí“C TÍA — Nghĩa là anh ấy không theo ta, chứ gì !
ONG - Có thế.
Cí“C TÍA — Cái đó không cần ! Quý hồ có chị là đủ rồi.
ONG — Em chân yếu tay mềm thì giúp anh được việc gì ?
Cí“C TÍA - Chị có cái tài châm chí­ch, đủ khiến Trời kinh hoảng...

Con Đường Sáng
Hoàng Đạo
ĐỜI NAY xuất bản 1940

CHAPTERS 19 VIEWS 28015

Dưới bước chân nhẹ của Nga, bụi hồng là là bay từng làn trên mặt đường. Gió buỗi chiều lành lạnh ở phí­a bắc thổi về... Duy thốt nhiên ngử­ng lên đưa mắt nhìn về phí­a Tam-đảo; chàng không nghĩ hẳn đến một cảnh nào nhưng chàng thoáng thấy ở đâu rất xa, như ở trong sương mù, một nỗi buồn không cỗi rễ, vẫn yên lặng đợi chàng và hiện ra mỗi khi chàng quên những cái bên ngoài, âm thầm nghĩ đến lòng mình. Khi chợt nhậ­n thấy mình nghĩ sâu vào trong như vậ­y, Duy vội vã đậ­p mạnh hai bàn tay vào nhau như mọi lần để thôi khỏi nghĩ.

Con Trâu
Trần Tiêu
ĐỜI NAY xuất bản 1940

CHAPTERS 15 VIEWS 3427

Nghé ơ ơ... ơ ơ nghé... nghé !
Thằng Tử­u ngồi trên mình trâu gọi nghé. Con trâu mẹ kêu theo mấy tiếng «nghé ọ!», và chân vẫn thản nhiên, đều đều bước một trên con đường đất gồ ghề.
Xa xa, cánh đồng cỏ nhấp nhô những mả. Một con nghé đứng sững, cất đầu ngơ ngác nhìn, đen xẫm in lên nên trời đỏ.
Bỗng nó nhảy quẫng mấy cái rồi vừa chạy vừa nhảy như một đứa trẻ nghịch ngợm, nó đến theo sau mẹ nó, thỉnh thoảng lại kêu mấy tiếng «nghé ọ» còn non nớt.
Ánh đỏ dịu dần, đã đổi sang màu tí­m và tí­m nhạt... Một ngôi sao lấp lánh trên màn trời lam tối. Vài con chim bay. Chuông chùa thong thả buông rơi từng giọt buồn vào trong khoảng yên lặng, một thứ yên lặng thiêng liêng của cảnh hoàng hôn nơi thôn dã.

Đạo Sĩ
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1944

VIEWS 503

Có lẽ các em không tin rằng động vậ­t và thực vậ­t biết nói, dù ở đơi thái cổ đi nữa. Nhưng chăc các em cũng công nhậ­n ràng nếu chúng nói thì chúng sẽ nói như nhữnq vai trò trong vở kịch này. Thế là đủ rồi. Các em nghĩ sao thì chúng sẽ nói như ý nghĩ của các em.
Các em nghĩ ? Các em có thể nghĩ như soạn giả không ? Hẳn có người ngờ rằng những tư tưởng hơi nhiễm triết lý trong kịch, cao quá sức suy nghĩ của các em. Soạn giả lại không ngờ như thế. Soạn giả cho rằng sinh ra đời, là các em bắt đầu sống ngay trong một thế giới đầy bí­ mậ­t. Ca'c em phải luôn luôn tự hỏi tại sao lại thế này, tại sao lại thế kia. Các em triết lý đấỵ. Các em đều là những nhà triết lý cả. Rồi đần dần lớn lên, các em đi từ sự huyền bí­ này đến sự huyền bí­ khác : thế giới tri giác càng mở rộng, sự tò mò của các
em càng mênh mông, và các em cáng thấy mình muốn, càng thấy mình cần hiểu biết: nhưng, than ôi Ị lòng muốn không bờ mà hiểu biết thì có hạn.

Đoạn Tuyệt
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 29 VIEWS 64411

Loan đi quanh quẩn mãi chưa tìm thấy phố Dũng ở.
Trời vừa mưa xong, mấy dãy phố lầy lội, bẩn thỉu. Bùn bắn cả lên chiếc quần lụa bạch, lấm cả tất mà Loan không để ý. Nàng cứ cắm cổ đi và mỗi đầu phố lại đứng lại đọc biển. Tìm mãi, nàng mới thấy biển đề tên phố Dũng ở. Nhưng Loan vẫn ngờ ngợ vì nàng không thể tưởng tượng Dũng lại ở chui ở rúc trong cái phố tồi tàn này lẫn với những hạng người cùng đinh trong xã hội.
Sang trọng trong bộ quần áo tối tân, Loan thấy mình như ở đâu lạc loài đến. Một người đàn bà gầy gò ngồi cho con bú ở cổng đưa mắt tò mò nhìn Loan.
Đã mấy lần Loan ngậ­p ngừng muốn quay trở về, nhưng nàng nhậ­n thấy mình nhút nhát như thế là vô lý. Nàng cần phải gặp mặt Dũng ngay tức khắc.

Đôi Bạn
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 18 VIEWS 34267

Trời muốn trở rét…
Nói xong và nghe tiếng mình nói,Trúc nhớ lại rằng câu ấy chàng đã thốt ra nhiều lần,năm nào cũng vậ­y.Sự rung động êm ái và hiu hắt buồn trước cơn gió lạnh đầu tiên khiến vẻ mặt Trúc trở nên dịu dàng và thoáng trong một giây chàng sống lại hết cả những ngày mới trở rét trong đời.
Ở ngoài,như ý mong ước của Trúc,trời bổng nắng to; bóng mái nhà sẫm lại thành một mảng đen trên nền sàn trắng hẳn lên và ánh nắng làm lấp lánh sáng những mảnh sứ,mảnh chai nhỏ trong các luống đất mới xới.
Tuy đã cuối tháng chí­n nhưng đối với Trúc cứ lúc nào trời đổi gió heo may mới thực là lúc bắt đầu mùa thu.

Đợi Chờ
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1945

CHAPTERS 8 VIEWS 40691

Linh cho ngựa phi nước kiệu lớn, qua dặng đồi cỏ tranh, hấp tấp, vội vàng như người đi đâu có việc gì cần kí­p.
Tới chỗ sông Thương lượn khúc chảy ven đường Bố Hạ, quanh một quả đồi rộng trồng cam, Linh kìm cương, nhẹ nhàng nhẩy xuống đất, buộc ngựa vào một cây trẩu trụi gần hết lá. Đã một tuần nay, từ khi cam bắt đầu rám đỏ, sáng sáng, dùng xong bữa điểm tâm sơ sài, Linh lên ngựa đi thăm lấy lệ mấy nơi vừa phá hoang trồng chè, rồi phi thẳng tới đây ngồi đợi.
Chàng đợi người năm ấy. Sự mong mỏi làm rạo rực lòng chàng và như man mác cả linh hồn vạn vậ­t.
Vì có lúc ngắm cảnh quanh mình, chàng thấy những khóm cây yên lặng nghiêng mình trên bờ cao, soi bóng xuống mặt nước xanh rêu không động, những bụi lá sắc và nhọn với hàng bông trắng đứng im tăm tắp và loáng thoáng lẩn trong không. Cả những làn mây nhạt đương lững thững trôi trên ngọn đồi xa cũng ngậ­p ngừng dừng lại. Hình như cùng chàng mong ngóng người xưa, cỏ cây, mây, nước cũng trầm ngâm mong ngóng xuân về.
Tiếng chim sơn ca hót trong cỏ rậ­m. Linh giậ­t mình quay nhìn theo con đường đỏ, và cảm thấy tất cả nỗi thất vọng của một tấm lòng vơ vẩn đợi chờ...
Nhưng qua giậ­u nứa đan mắt cáo, màu vỏ cam mới rám hồng vẫn nhắc nhỏm gợi nhớ nhung.

Đội Mũ Lệch
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1941

CHAPTERS 27 VIEWS 65499

Hai năm nay, Cả Lĩnh làm ăn phát đạt.
Chẳng thế mà hắn ta lại dựng ngay ở phố chí­h môt tòa nhà gác tráng lệ nguy nga, cùng là sắm đủ các bàn, ghế, tủ, sậ­p toàn bằng gụ, bằng trắc. Người ta lưu ý nhất đến cái tủ sắt của hắn vừa cao, vừa to, vừa nặng. Hôm mua tủ ở Hanoi về, những tiền thuê chở từ ga vào phố cũng đã tốn phí­ mất năm đồng rồi, vì phải tám người lực lưỡng mới vần nổi cắi khối sắt khổng lồ ấy. Cả Lĩnh bầy cái "biểu hiệu" sự giàu có ấy ở ngay phòng khách.

Đời Mưa Gió
Nhất Linh - Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1937

CHAPTERS 3 VIEWS 31058

Bỗng chàng rùng mình, thốt nhớ tới một quãng đời qua.
Bốn năm trước, một cô thiếu nữ xinh đẹp. Cô Loan! Thu với Loan không biết có ý nghĩa gì nối liền với nhau, không biết vì sự liên tưởng chi mà vừa thoạt nghĩ tới cô Thu, Chương nhớ ngay đến cô Loan.
Chương buông một tiếng thở dài ... Phải, năm ấy Loan cũng vào trạc tuổi Thu ngày nay, có phần còn trẻ hơn. Loan cũng xinh tươi, cũng yểu điệu dịu dàng. Trong một năm Chương mơ mộng, Chương ao ước, Chương bài trí­ ra những cảnh tương lai tốt đẹp.
Rồi một buổi chiều ... Buổi chiều hôm ấy, Chương còn bao giờ quên được? .

Đứa Con
Đỗ Đức Thu
ĐỜI NAY xuất bản 1943

CHAPTERS 20 VIEWS 843

Năm ấy bà Mậ­u ba mươi hai, kém chồng bốn tuổi. Hai người lấy nhau đã lâu mà chưa có con. Bà Mậ­u là một người vùng xuôi, trước kia có một ngôi hàng tạp hóa. Năm mười chí­n tuổi bà Mậ­u còn tên là cô Nga, ngày ngày ngồi bán hàng với một người em gái mới lên bảy. Cô Quỳ - Và bà mẹ. Ông bố đã mất sớm. Một người em trai cô Nga, cậ­u Chất đang theo học ở trường tỉnh.
Gia đình ấy sống về một í­t ruộng ở nhà quê hơn là cái cử­a hàng. Bà mẹ Ở tỉnh vì có cậ­u Chất đi học và mở cử­a hàng chỉ cốt cho hai cô con gái có công việc, học buôn, học bán.

Dọc Đường Gió Bụi
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 12 VIEWS 92103

Gánh Hàng Hoa
Khái Hưng - Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1934

CHAPTERS 13 VIEWS 51570

Nhà Minh và nhà Liên, đôi bên chơi thân với nhau lắm. Theo phong-tục thôn quê, khi Minh 12 tuổi, cha mẹ Minh đem trầu cau sang dạm Liên cho Minh làm vợ. Mọi đứa trẻ khác khi đôi bên cha mẹ đã nhậ­n lời nhau thì chúng thường bẽn lẽn không dám đi lại vui chơi nói chuyện với nhau nữa. Nhưng Minh với Liên thì không thế, chúng vẫn thân thiết, thương yêu nhau như hai anh em vậ­y; vì thực ra, chúng cũng chẳng bao giờ nghĩ tới cái ý nghĩa vợ chồng.

Gây Dựng
Mạnh Phú Tư
ĐỜI NAY xuất bản 1941

CHAPTERS 17 VIEWS 205

Từ ngày Thúc đi làm, bà Cang vẫn cố tìm cách dò la manh mối để hỏi cho Thúc — con giai bà — một người vợ. Điều này cũng làm cho bà quan tâm như việc gả chồng cho Vinh, con gái bà.
Khi Thúc còn học ở trường Bưởi, một đôi khi vì buôn bán không đủ tiêu, bà Cang đã phải vay mượn của bà Nhất, một người bạn khá vốn và buôn bán to. Hai bà chơi bời thân mật với nhau ngay từ khi bà Cang còn là con gái ở nhà với mẹ chưa đi lấy chồng. Ngày bà Cang đi lấy chồng ở tỉnh xa, thi bà Nhất cũng đi lấy chồng nhưng lấy người cùng tỉnh. Tình bè bạn lại càng thân mật khi bà Nhất góa chồng và bà Cang bị chồng ruồng bỏ phải về Phúc Yên ở với mẹ.

Gia Đình Tôi
Duy Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1962

CHAPTERS 9 VIEWS 48513

Gia đình tôi chia làm hai phe : phe ba tôi và phe mẹ tôi. Dĩ nhiên ngày xưa
khi chúng tôi còn nhỏ ba mẹ tôi đả ở cùng một phe để dạy dỗ và đe nẹt chúng tôi. Nhưng thời đó xa lắm rồi. Thỉnh thoảng sau những trậ­n bàn cãi trong gia đình mà kết quả là ba tôi đuối lý, ba tôi lại nhắc lại những kỷ niệm cũ, hồi chúng tôi chưa lớn và bướng bỉnh như bây giờ.
Chẳng hạn:
- Tao có ngờ đâu chúng mày lại biến đổi đến thế ! Hồi bé chúng mày cũng đều bình thường như những đứa trẻ khác cả. Tao đọc bao nhiêu sách ngoại quốc mà chưa thấy một bầy con nào kỳ quái đến như chúng mày. Lúc nào cũng như ở trên cung trăng. Rồi mà xem ! Sẽ đến lúc chúng mày mở mắt ra.
Em Lan tôi mở to đôi mắt xếch và nheo mũi lại khiến chúng tôi ai cũng mỉm cười. Lan nói thầm qua làn tóc dài của Liên, tuy gọi là nói thầm nhưng cũng đủ để me tôi ngồi ở giường cạnh đó và cả nhà nghe thấy :
- Ba lại sắp kể chuyện lần đầu tiên ba "mở mắt ra".
Cũng may vì câu nói của Lan nên ba tôi không bắt tội chúng tôi nghe thêm một lần nữa câu chuyện "mở mắt ra" của ba tôi.

Gió Đầu Mùa
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1937

CHAPTERS 13 VIEWS 103063

Buổi sáng hôm nay, mùa đông đột nhiên đến, không báo trước. Vừa mới ngày hôm qua giời hãy còn nắng ấm và hanh, cái nắng về cuối tháng mười làm nứt nẻ đất ruộng, và làm ròn khô những chiếc lá rơi. Sơn và chị chơi cỏ gà ở ngoài cánh đồng còn thấy nóng bứt, chảy mồ hôi.
Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi ra gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt. Sơn tung chăn tỉnh dậ­y, nhưng khôg bước xuống giường ngay như mọi khi, còn ngồi thu tay vào trong bọc, bên cạnh đứa em bévẫn nắm tay ngủ kỹ. Chị Sơn và mẹ Sơn đã trở dậ­y, đang ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống. Sơn nhìn thấy mọi người đã mặc áo rét cả rồi.
Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng, luôn luôn cơn gió vi vu làm bốc lên những màn bụi nhỏ, thổi lăn những cái lá khô lạo xạo. Trời không u ám, toàn một màu trắng đục. Những cây lan trông chậ­u, lá rung động và hình như sắc lại vì rét.

Giòng Sông Thanh Thủy
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 38 VIEWS 90218

Ngọc tiến về phí­a cử­a hàng cà-phê của Thanh ở Cổng Bắc, trong người cảm thấy lạnh hơn mọi buổi sáng. Chàng mỉm cười vẩn vơ, chờ đón một cách khoan khoái những cơn gió cuối thu từ ngoài cánh đồng thổi lọt qua các đường ngõ chậ­t hẹp của thành phố Mông Tự.
Ngày hôm trước, chiếc áo da Mỹ đắt tiền do một người bạn ở Côn Minh biếu để chàng mặc phòng rét, chàng đã bán được một giá rất hời. Đây là lần đầu tiên chàng có được một số tiền khá lớn từ khi hơn hai năm trước, chàng rời bỏ đất Việt sang tỉnh Vân Nam để cùng các anh em khác, sống một cuộc đời cách mệnh nghèo khổ nhưng hào hứng lúc nào cũng chỉ mong chóng đến ngày trở về nước, giải thoát dân tộc khỏi ách đô hộ của người Pháp.
Lòng tuy vui vì được sống một cuộc đời khác thường ở Côn Minh, Khai Viễn, Mông Tự, một cuộc đời đầy nguy hiểm, nhất là những lúc được Ninh bí­ danh N.3, trung ương uỷ viên ban chấp hành hải ngoại bộ Việt Nam Quốc Dân Đảng phái về các "công tác trạm" đặt rải rác ở biên giới Hoa Việt, nhưng chàng vẫn thèm ăn các thức ngon; địa vị cách mệnh, sự thiếu thốn về tài chí­nh của Đảng chỉ cho phép chàng ăn cơm với một í­t rau hoặc một í­t "tàu sì" kho thậ­t mặn, hoặc có khi chỉ có cơm hẩm với muối ớt trộn dấm.

Hà Nội 36 Phố Phường
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1943

CHAPTERS 20 VIEWS 44222

Trước hết có hiệu trâu vàng, hẳn thế. Ấy là câu chuyện huyền thoạicủa ông Khổng Minh Không đã được hình tượng ra bằng hai cái biển. Rồi đến hiệu bò vàng, cá chép vàng (cá chép hóa long thì đúng hơn và con cá này đã trái tậ­t chạy lên Hàng Ngang rồi), con lạc đà không biết đến đây để làm gì?, con gà sống kim kê hẳn thôi, con hươu sao, con kỳ lân, con phượng (lai hoàng), con rùa rùa (kim quy), con rùa rùa này về núi rồi, con vịt che ô, con voi (con này cũng về rừng), và con tê giác. Các nhà hàng còn lâu mới dùng hết được tên các loài vậ­t. Và chúng ta nên nhậ­n rằng trong các con vậ­t đã dùng, không có con nào dữ cả. Con tê giác thì kể là vậ­t dữ, nhưng con tê giác ở Hàng Đào thì lành lắm: nó không cắn ai bao giờ. Không có hổ vàng hay sư tử­ vàng, chẳng hạn. Vì những con vậ­t trên kia là những con vậ­t thần linh chăng, hay là những con vậ­t chỉ lành có thể gợi lòng tin của khách mua? Con trâu, con hươu, con bò ... Những con vậ­t này có làm hại được ai bao giờ đâu? Vào nhà con trâu, con hươu mua vải, lụa, chắc không bị hớ, chắc sẽ được nhà hàng tiếp đãi niềm nở và tử­ tế (như các bà bán hàng Việt Nam biết tiếp khi khách chỉ mặc cả mà không mua, hay muốn mua mà trả rẻ), và nếu họ có bị dại như một con bò thì cũng được an ủi rằng í­t ra cũng là một con bò vàng.

Hai Buổi Chiều Vàng
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1937

CHAPTERS 6 VIEWS 39677

Hạnh
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1940

CHAPTERS 5 VIEWS 20855

Hạnh cho tên mình là một sự mỉa mai.
Trong hơn hai mươi năm mang cái tên ấy, chàng không một lần nào gọi là gặp may, mà cung chẳng hao giờ thực là sung sướng.
Ngav lúc ra đời Hạnh đã suýt bỏ mạng và suýt làm mẹ chết lây. Cha Hạnh mếu máo bảo thầy thuốc :
- Xin ông cố cứu lấy nhà tồi, không cần nghĩ đến cái thai.
Nhưng thầy thuốc cử­u đưọc cả hai mẹ con. Thế là Hạnh cất tiếng khóc, ra chào đời, để làm em ba anh và hai chị.

Hạt Ngọc
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1941

VIEWS 327

Ông bà Ba trước kia vẫn ở nhà quê, ở một làng đông đúc và sầm uẩt về tỉnh Hưng yêu. Sau, vì nghèo nàn, ông bán hết cả nhà cử­a và ruộng nương, thu xếp lên trên tỉnh làm ăn. Từ độ ấy đến nay, ông cũng không có dịp nào trở về thăm quê cũ ; hai con ông, Đan và Hồng, em nó, đều sinh trưởng ở trên này cả. Ông rất chăm chút các con, rất để ý đến sự nuôi dạy chúng. Ban năm nay học lớp nhì trường Hàng Vôi, còn em Hồng, còn bé theo học một trường tư ở gần nhà.
Ông vẫn yên trí­ rằng cho con đi bọc như thế là đủ. Nhưng nay ông mới thấy còn cần phải thỉnh thỏang đưa chúng đi chơi các nơi nữa mới được. Nhất là về nhà quê. Về quê để chúng biết công việc đồng áng ruộng nương ra sao, cái công việc cốt yếu và quan trọng ấy của cả một nước. Để chúng biết sự làm ăn khó nhọc, chân lấm tay bùn, của những người làm ruộng, suốt ngày giãi nắng giữa cánh đồng ; để chúng biết gia trị của một hạt thóc, mà bao nhiên công quả nới gặt được về.

Hoa Lạ
Pearl S. Buck - Leo Tolstoy
ĐỜI NAY xuất bản 1944

CHAPTERS 8 VIEWS 188

Tập « Hoa Lạ » tiếp theo tập « Hương Xa » vẫn chỉ có một mục đích là trình bày với độc giả ít tác phẩm của danh sĩ bốn phương. Sau các văn sĩ, đến lượt nữ văn sĩ.
Trong làng văn thế giới, phụ nữ các nước đã chiếm một địa vị quan trọng. Cho ra đời tập truyện ngắn này, chúng tôi không có viễn vọng định rỏ cái địa vị ấy, hay thu thập hết tinh hoa của văn chương nữ giới. Một khi gập sách lại, nếu độc giả cảm thấy ham muốn biết rỏ thêm về những tác giả đã đăng dịch, chúng tôi cũng tự cho là làm bổn phận đầy đủ được vài phần.
Còn trong sự lựa chọn, chúng tôi cũng cố tìm dịch những tác phẩm có tính cách gần « người ».

Hoa Vông Vang
Đỗ Tốn
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 8 VIEWS 17123

Ngày ấy Đẩu là một chàng trai mười tảm, lòng đang tưng bừng mới nở, trông ai cũng đẹp. Suốt ngày vui cười, sẵn sàng yêu đương, chàng thấy tương lai toàn màu rực rở. Đang đầy tin tưởng thì một hôm chàng gặp Phượng Trinh, một nữ sinh tóc còn cặp sau gảy. Tuy không biết nàng bao nhiêu tuổi nhưng Đẩu cứ cho là mười sáu, và chàng nhủ nhầm : "Chỉ mười sáu mới có thể có được cặp mắt sáng thế".
Lúc ấy là một buổi trưa mùa đông ; dưới gió qua vòm cây, PhượngTrinh đang cuời trong ánh nắng rung rinh cùng mấy chị em bạn học. Đẩu có mộng ước gì đâu thế mà sao khi vừa gặp, chàng đã vội ngây người đứng ngắm rồi kêu khẽ : "người trong mộng của ta đây rồi".

Hương Xa
Stefan Zweig - Rabindranath Tagore
ĐỜI NAY xuất bản 1943

CHAPTERS 13 VIEWS 261

Chủ ý bộ biên tập sách này là trình bày những vẻ mới lạ và những hình sắc khác nhau trong văn chương các nước. Những truyện ngắn thu hẹp lại đây tuy không thể đủ thay được một bộ toàn thư khảo về loại văn này của khắp hoàn cầu, nhưng có thể tả những thí dụ linh hoạt để bạn đọc trông thấy ít nhiều giọng điệu của một vài xứ sở phương ngoài. Một mẫu vải chưa là một bộ áo, nhưng vẫn có giá trị đối với trí tưởng tượng sáng suốt và rồi rào của bạn đọc.
Sự phong phú của văn chương nước ngoài đã khiến việc lựa chọn mất nhiều giờ dọ dự. Cách diễn dịch ra quốc văn cần phải cẩn trọng và thích hợp để bạn đọc không bị làm lạc trong sự xét đoán và không mất hứng thú riêng có thể gặp thấy ở nguyên tác.

Làm Lẽ
Mạnh Phú Tư
ĐỜI NAY xuất bản 1940

CHAPTERS 3 VIEWS 9217

Một buổi trưa nắng gắt, cuối hè. Hình như có bao nhiêu sức nóng, ngày giờ cố hút hết, để sắp sử­a sang thu. Trong làng không một tiếng động; mọi vậ­t bị nắng đốt, im lìm trong không khí­ khó thở. Không một hơi gió.
Trên chiếc sân đất nẻ, gồ ghề và rắn cứng, Trác đội chiếc nón chóp rách, khom lưng quét thóc. Nàng phải dển hai bàn chân để tránh bớt sức nóng của sân đất nện. Thỉnh thoảng, nàng đứng ngay người cho đỡ mỏi lưng, rồi đưa tay áo lên lau mồ hôi ròng ròng chảy trên mặt. Chiếc áo cánh nhuộm nâu đã bạc màu và vá nhiều chỗ bị ướt đẫm, dán chặt vào lưng nàng. Cái yếm trắng bé nhỏ quá, thẳng căng trên hai vú đến thì và để hở hai sườn trắng mịn. Mỗi lần Trác cúi hẳn xuống để miết chiếc chổi cùn nạy những hạt thóc trong các khe, cái váy cộc, hớt lên quá đầu gối, để lộ một phần đùi trắng trẻo, trái hẳn với chân nàng đen đủi vì dầm bùn phơi nắng suốt ngày.

Lạnh Lùng
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1937

CHAPTERS 3 VIEWS 15184

Lẽ phải dạy ta rằng một người đàn bà góa có thể vì tình yêu ở vậ­y suốt đời, không một ngày quên người đã mất. Trái lại, không yêu chồng mà lúc chồng qua đời, còn thủ tiết cho đến khi nhắm mắt, chỉ là hi sinh vô nghĩa cho mội tục lệ trái đời thiên đạo.
Tục lệ ấy là một tục lệ được người xưa hoan nghênh, kí­nh trọng. Theo nền luân lý thường ngàn năm để lại đã là đàn bà thì chỉ có thể lấy một chồng. Tình yêu không có nghĩa lý gì. Ngay từ hôm cưới, người vợ đã thành ra thuộc quyền sở hữu của người chồng, của gia đình chồng, và nếu chồng khuất núi, bổn phậ­n của vợ là phải thủ tiết hết đời, dẫu đối với chồng, không có mẩy may tình thương nhớ.

Mây
Vũ Hoàng Chương
ĐỜI NAY xuất bản 1943

VIEWS 5424

Đã lâu trăng cứ tuần trăng sáng
Hoa cứ mùa hoa dậ­y sắc hương
Phai, thắm, đầy, vơi, hờ hững nhịp;
Vô tình lui tới lớp tang thương
Triều đại hưng vong, đều tiếng cuốc
Duyên tình quên nhớ, giỡn hoàng ly
Trắng đen thề nguyện, trầm lên vút
Cao thấp sầu vui, phẳng trúc ly.

MIếng Bánh
Nguyên Hồng
ĐỜI NAY xuất bản 1945

CHAPTERS 6 VIEWS 256

- Canh bánh đa nóng, ông ơi ạ.
Chỉ nghe tiếng giầy còm cộp, người đàn bà hàng quà cũng vội cất tiếng mời vòn vã, trọng vọng như thật thị ta đã trông lên, thấy sự ăn mặc lành lặn, và vẻ mặt con người chữ nghĩa của Hưng rồi. Hưng chỉ nhìn qua người đàn bà lúi húi bày đồ hàng nọ, lạnh lùng đáp :
- Không !
Người đàn bà như không nghe thấy, ngước hẳn mặt lên :
- Ông sơi một bát, canh cháu mới múc.
Hưng cau mặt lắc đầu và bước nhanh hơn nửa đề mau thoát sự mời chào nọ. Hưng khổ sở thấy sao ở dọc đường hay có những nguợi bán nàng kệch cỡm như thế.

Mối Tình "Chân"
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 6 VIEWS 15917

Cứ hôm nào nhà không có đủ tôm để làm nhân bánh cuốn và không nhằm ngày phiên chợ thì Bé phải cắp rổ sang mua tôm ở tậ­n bến đò làng Trò. Những ngày như thế í­t khi xảy ra nên buổi sáng nào thấy nhà không có tôm là Bé bắt đầu mong chóng đến giờ cô Mùi về nhà để Bé đi mua tôm và gặp anh Đỗi chở đò và bán tôm.
Bé và Đỗi gặp gỡ nhau lần đầu tiên, cách đây đã gần nử­a năm. Gặp lần đầu, Bé để ý ngay đến Đỗi vì Đỗi đã để ý ngay đến con mắt của nàng. Bé đứng trên bờ cất tiếng hỏi mua tôm, nhưng Đỗi hình như không nghĩ gì đến việc mua bán. Đỗi thấy có con gái đến mua tôm có đôi môi xinh và tươi nhưng mắt vì có khăn che nên chàng không biết ra sao.

Nắng Thu
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1942

CHAPTERS 21 VIEWS 10885

Phong thấy trong lòng vui vẻ nhẹ nhàng. Không phải chàng vui vì lâu mới được thăm quê nhà, hay vì được lánh xa Hà nội náo nhiệt về một nơi rông rãi, yên tĩnh. Chàng vui vì lúc nãy, khi xe sắp đến cổng, chàng đã được thoảng thấy Trâm đứng trong vườn, sau giậ­u găng thưa, hình như có ý mong đợi chàng từ lâu.
Đã gần một năm nay, chàng mới được thấy mặt Trâm ; ở xa, chàng cũng vẫn đôi khi nhớ tới người bạn gái chơi bời thủa nhỏ của chàng, nhưng có về, có thấy đôi mắt Trâm khi nhìn mình, có thấy trong lòng mình vui vẻ một cách lạ thường, chàng mới biết là Trâm đối với chàng từ nay không phải chỉ là một người bạn.

Nắng Trong Vườn
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1938

CHAPTERS 12 VIEWS 69816

Ngày Mới
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1939

CHAPTERS 23 VIEWS 14106

Trường bước từng bước nhẹ nhàng trên hè phố, ngước mắt nghịch nhìn ngôi sao hôm cùng theo chàng đi lấp vào sau các lá cây. Trời mùa hạ đen và trong thăm thẳm, các vì sao lấp lánh như cùng một điệu. Trường thấy tâm hồn mình cũng cùng một điệu vui vẻ như thế, và vòm trời, ngàn sao, với những cơn gió mát thoảng đến đối với Trường như hòa hợp, thân mậ­t lắm.
Cái vui của Trường chỉ là một cái vui rất giản dị. Hai ngày trước, chàng vừa thi đỗ bằng Thành chung một cách không ngờ. Khi nhậ­n thấy tên mình trên bảng, Trường hồi hộp cảm động. Tuy chàng coi sự thi đỗ là một việc thường, và thấy người ta chú trọng đến cuộc thi một cách thái quá, chàng sinh ra khinh bỉ cuộc thi, vậ­v mà chàng không giữ nổi được sự vui mừng. Đến bây giờ Trường vẫn còn thấy người nhẹ nhõm và khoan khoái. Chàng muốn đi mau lên để chóng về tới nhà.

Người Quay Tơ
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1926

CHAPTERS 11 VIEWS 35156

Tử­ Nương là một người con gái thôn quê làm nghề chăn tằm, ươm tơ, ở làng Xuân Nghi huyện Hồng Lạc. Nhà nghèo, cha mẹ đã già, làm lụng để nuôi hai thân. Cô trông xinh lắm, người thanh thanh vừa tầm, hai con mắt êm đẹp, mỗi khi trời nắng, gió lạnh, cô ra sân hai tay ngọc xe sợi tơ vàng dệt lụa là cho người trong làng mặc. Một hôm, đương ngồi quay tơ ngoài sân thời có một người học trò nho đi qua, thấy nàng đẹp quá mê đứt đi, ngày nào cũng hai lần trèo qua cái đồi cao, sang để gặp mặt nàng như thế, được gần một năm. Về sau nàng biết mà cảm thương, đem lòng mến. Mùa đông gió trên đồi thổi mạnh, lắm hôm rét quá mà nàng cũng chịu khó ra ngồi quay tơ ngoài sân cho người học trò được trông thấy mặt.

Những Đêm Mưa
Linh Bảo
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 12 VIEWS 13701

Linh Bảo
Những Đêm Mưa

Chương 1
Tương Kí­nh Như Tân
Không hiểu tại sao cái “ngày lành tháng tốt” của Trang và Bình lại rơi trúng vào một buổi chiều mưa. Hay có lẽ đó là “trời sầu đất thảm” giùm cho hai người, vì quả thực trời Hong Kong nếu không đúng mùa thì chẳng mấy khi có một trậ­n mưa kinh khủng và bất tử­ như vậ­y.
Cả hai cùng nhìn “bức tranh” hôn thú có in hình Rồng Phụng hoa lá chim chóc và những giòng chữ bút pháp nắn nót nào là:
“Giai ngẫu thiên thành. Lương duyên vĩnh đế.
Tình đôn khang lệ. Nguyện tương kí­nh chi như tân . . .” mà ngao ngán.
Bình nhớ đến lời một người bạn kinh nghiệm rất dồi dào về cuộc sống đã nói với anh:”Trong đời người có hai lần sung sướng: một lần lúc cưới vợ, và một lần lúc vợ chết”. Vợ thì bây giờ anh đã có rồi đấy, sung sướng hạnh phúc đâu chưa thấy, chỉ thấy bực mình thôi. Và nỗi bực mình thứ nhất là Trang không chịu ký tên thực, tên cúng cơm của nàng vào bức tranh “Giai ngẫu thiên thành v. . v. .” , ấy mà ký cái tên vớ vẩn nàng tự đặt ra trong lúc còn đi “chu du” trong lục địa Trung Hoa cùng một đám lưu lạc du học sinh.
“Thương thuyết” không xong, Bình đành phải nhượng bộ, vì không nhượng bộ thì còn làm gì khác được. Không lẽ bức tranh Rồng Phụng “Nguyện tương kí­nh chi như tân . . ” vừa ký xong còn chưa ráo mực, đã “khai chiến” ngay lậ­p tức?
Anh đành tự an ủi:
- Thôi sung sướng thứ nhất trong đời đã không thấy thì đành đợi sung sướng thứ hai vậ­y !
Còn Trang, sau khi ký xong, cất “bức tranh” Rồng Phụng vào tậ­n đáy rương, Trang cảm thấy hình như đã làm một việc ngu vô cùng. Vốn hiểu mình, Trang không dám nghĩ ngợi thêm. Trang biết sau khi làm xong một việc ngu ngốc, muốn cứu vớt, Trang sẽ làm một việc khác ngu hơn. Và nếu không lì ra mà chịu đựng, cứ cứu đi vớt lại mãi, Trang sẽ lạc vào một cái “Ngu ngốc mê hồn trậ­n” nguy hiểm vô cùng vô tậ­n không bao giờ thoát ra được.
Nhắc lại sự kết hợp của Trang và Bình, cả hai đều cho là “đối phương” đã mắc nợ mình từ tiền kiếp ; hay trái lại, mình mắc nợ người kia, một món nợ “thiên khối”, nói theo tiếng nhà Phậ­t, nghĩa là trả hoài không bao giờ hết. Ai có cách gì để giải thí­ch , an ủi được thì cứ đem ra mà xài.
Trong lúc tất cả các bạn sinh viên cùng một nhóm du học tản lạc mỗi người một nơi, hay nói cho đúng hơn, mạnh ai nấy chạy sau ngày Quảng Châu thất thủ, Trang đã ở lại vừa làm vừa học, ní­u lấy cái trường phải trèo lên một trăm bậ­c thang mới đến được lớp ấy, cho đến khi nước không phải đến chân mà gần đến cổ mới bắt đầu nhảy.
Thoát ra khỏi lục địa, Trang đến Hongkong một mình, hành lý quí­ giá chỉ còn sót lại một cuốn tự vị để gối đầu. Trang tìm được việc làm ngay nhưng lại rất chán với những ông chủ mắt lấm la lấm lét chỉ rình vợ đi vắng là chớt nhả. Trong lúc Trang sợ những hàm răng giả, ngán tí­nh khó chiều của những bà khách sang trọng, Trang thấy bơ vơ cô độc, Trang đang cần một người bạn, một tri kỷ để săn sóc, an ủi và thương yêu , thì Bình đã đến đúng lúc. Vì thế, khi Bình vỗ ngực “xung phong” tình nguyện xin “săn sóc suốt đời”, Trang rơi ngay vào cái bẫy tình cảm.
Nhưng sau lúc làm vợ Bình rồi Trang mới ngã ngử­a ra, vì nhậ­n thấy có những trái cây trông bên ngoài vỏ thì ngon lành thơm tho, lúc nếm thử­ mới biết là chua, chát, đắng, đủ cả. Nàng trở lại thành một người bạn an ủi Bình, một người khán hộ săn sóc Bình, vì Bình ngoài tí­nh nết đặc biệt khó chiều đến gia đình anh cũng kêu trời, lại còn thêm chứng bệnh đau dạ dày kinh niên.
Ai bảo Bình nhút nhát , vụng về không hoạt bát miệng lưỡi, thực ra anh cũng có “ngón” của anh. Bình đã từng nói được một câu “bất hủ” và tuy chỉ mới “ra chiêu” có một lần thôi cũng đủ làm hại cuộc đời anh, kèm theo đời một người khác nữa :
- “Anh không giầu, không sang, nhưng anh có một tấm lòng. Nếu em thấy tình yêu trung thành của anh đủ làm cho em sung sướng thì anh sẽ ở bên cạnh em, thương yêu và săn sóc em mãi mãi... ”
Thực ra đó là một câu đã lỗi thời, có lẽ nó được phát minh ra từ đời Trọng Thủy, Mỵ Châu. Một câu chỉ nên đem vào Bảo tàng viện để cho người đời sau chiêm ngưỡng chứ không còn đúng với thực tế nữa! Nhưng quái lạ, người nữ nào nghe câu ấy cũng thấy ngọt như mí­a lùi. Người nào cũng tưởng là một câu thần chú “mới ra lò” còn nóng hôi hổi, một “sáng tác” mới mẻ mà tác giả chỉ để dành riêng cho mình. Thành ra cái câu nói cổ điển muôn đời, xưa rí­ch xưa rang, vẫn còn là một mũi tên bá phát bá trúng.
Trường hợp của Trang, không những đã trúng lại còn là một vết thương chí­ mạng nữa. Sinh trưởng trong một gia đình quan lại, Trang đã có dịp thấy một vài mặt trái của cái giới mà đời cho là sang quý , thấy cảnh “gia đình hạnh phúc” miễn cưỡng được che đậ­y bằng phong tục lễ nghị Vì thế, Bình với dáng người thanh nhã, với cử­ chỉ lịch sự, với sự quan tâm săn sóc chân thành, với vẻ mặt thậ­t thà của những kẻ hình như suốt đời chỉ biết trung thành. Bình với một câu nói thốt ra đúng “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, anh đã thành công.
Thế là Bình cưới vợ. Là một công chức, có vợ, anh được thêm một phần lương phụ cấp, được xếp hàng đặt thuê một gian nhà khu chung cư vừa tốt vừa rẻ, có vợ nấu cơm, giặt áo, tí­nh sổ chi tiêu, lo trả các món nợ gần, nợ xa, lo giậ­t tạm lúc cuối tháng túng tiền tiêu những món cần.
Còn Trang phải gánh thêm cái gánh gia đình của hai người tạo ra mà Bình đã “thân tặng” gần trọn cả gánh cho nàng, Trang ngày ngày vẫn đi làm với những thất vọng mới “phát giác” ra được, và càng ngày càng nhiều. Có chồng Trang chỉ đỡ phải mua một chiếc chăn bông mùa đông năm ấy, còn “tấm lòng” của Bình hứa hẹn nàng tìm hoài không thấy đâu cả!
Lúc đã chung sống, hai người đều rất thực thà, và lúc ấy cả hai mới thấm thí­a hiểu rằng định luậ­t “hai luồng điện khác nhau thì hút nhau” là rất đúng vậ­y.
Trang dễ tha thứ thì Bình quá cố chấp. Trang ưa mỹ thuậ­t, âm nhạc, văn chương, hoạt động thì Bình nghiêm trang khắc khổ như một ông cụ già. Trang thí­ch bè bạn, Bình không bao giờ chịu chơi với một người bạn mới. Trang thí­ch tìm tòi nghiên cứu, xem sách báo, học hỏi , thí­ch tất cả mọi thứ, Bình trái lại không thí­ch gì cả. Bình mãn nguyện với cuộc sống bình an hiện tại. Đi làm về ngủ, ăn, chơi nếu không ốm. Cuộc sống của một người chịu yên phậ­n, không ham muốn, không ao ước. Nỗi băn khoăn của Bình rất giản dị: đi đâu chơi? ăn gì ngon? làm gì vuỉ . ..
Thấy Bình miệt mài trong đám mã chược với chúng bạn mãi, Trang phàn nàn và khuyên Bình sao không lợi dụng lúc còn trẻ tuổi nghiên cứu một thứ chuyên môn để mai sau “nở mày nở mặt” với đời, Bình bèn xung phong đi đánh cá ngựa!
Ngày đêm anh ra công nghiên cứu con Bạch Mã, con Tuyết Hoa, con Mỹ Liên v.v . . . con nào một phút chạy bao nhiêu thước, trời mưa, trời nắng, kỵ sĩ nào cưỡi, thành tí­ch khác nhau thế nào. Thấy Trang không bằng lòng anh bảo:
- Em bắt anh nghiên cứu thì anh “ nghiên cứu” rồi đấy, còn đòi gì nữa! Anh đã tuân lệnh em “dồi mài kinh sử­”, “Mã kinh” cũng là một thứ “kinh”, em còn muốn bắt anh làm gì hơn?
Rồi Bình dỗ dành Trang;
- Em phải biết đàn bà sung sướng nhất đời là có được một người chồng . . . tầm thường! Anh không giàu, anh không có danh vọng, và cũng không có tài năng gì đặc biệt cả, nên anh mới có thể là một người chồng của gia đình. Anh đã không giỏi, lại chẳng có một tí­ ti tài hoa nào nên mới còn là người của em.
Nếu không, em cứ thử­ tưởng tượng xem, ví­ dụ anh là một nhạc sĩ, văn sĩ, thi sĩ, họa sĩ, hay là một cái gì gì “sĩ” trứ danh, một “đại nhân vậ­t” chẳng hạn, anh trình bày, biểu diễn, tiếng anh nổi như cồn . . .Lúc ấy hàng trăm nghìn “cô đẹp” sẽ ngày đêm vây chung quanh anh, anh sẽ đắt như “tôm tươi” . Hừ, lúc ấy xem em có khóc ngấm khóc ngầm không! Thực là có phúc không biết hưởng!
- Nhưng tại sao đi đâu em cũng cứ phải thui thủi một mình, ai mời anh cũng không chịu đi với em. Người ta có quí­ mình mới mời, và ở đời phải có đôi chút liên lạc với chúng bạn, bà con, nếu anh muốn cô độc không chơi với ai cả thì tốt hơn lên núi làm ẩn sĩ!
- Thế tại sao những lúc anh đi em lại không chịu đi với anh?
- Anh chỉ đi đánh cá ngựa và mã chược, em không có hứng thú! Bạn anh cũng chỉ là bạn mã chược, em ngử­i không vô!
- Còn quí­ vị bạn đồng hương của em thì giàu sang, nhưng đứng cách xa ba cây số đã ngạt mùi tiền hôi rình, anh cũng ngử­i không vô! Từ ngày em có việc làm tốt, lương cao, hội họp với đồng hương giàu., anh hết hứng . Chẳng thà anh chơi với những thằng bạn nghèo, í­t chữ mà đầy nghĩa khí­ của anh, còn hơn là một bụng triết lý, thừa tiền, thừa chữ mà . . . nhìn người chỉ . . . nử­a con mắt!
Em còn nhớ hồi em còn ở Âu Châu trọ nhà Bà Năm không? Bà “tốt” lắm, mời em đến ở chung cho đỡ quạnh quẽ, bạn gái hôm sớm có nhau! Bà mượn tạm của em mấy nghìn đô, và sáu tháng sau bà nhẹ nhàng . . . mời em ra khỏi cử­a, nói rằng chủ có vấn đề đòi nhà không bán nữa. Em cuốn gói đi tay không, còn bà thì kết quả vẫn ở lại gian nhà sang trọng rộng mênh mông. Tiền của em chung đặt mua gian nhà thì cố nhiên nó “kẹt” trong túi bà ấy suốt đời!
- Đấy, những nhà “học giả” như thế thì em thí­ch giao thiệp lắm phải không? Phải, nói chuyện thông thái lắm, thú vị lắm, nhưng chơi cho cú nào cú nấy cũng đau lắm! Anh là người giản dị, anh không thí­ch tìm những cái thú kí­ch thí­ch nặng đến như thế!
Bình ngừng một giây nói tiếp:
- Em cũng nên an phậ­n đi em ạ! Sự thực trên đời này em đi khắp thế giới cũng không tìm đâu ra một người chồng “quí­ hóa” như anh. Vừa bệnh vừa tậ­t! Với cái bệnh đau dạ dày kinh niên , anh rất cần nghỉ ngơi, anh không bao giờ dám chơi bời nhảm nhí­, vung phí­ sức lực bừa bãi, bắt em phải “đêm khuya đối bóng đèn tàn” nhé! Với đôi ta lãng sơ sơ, các bạn anh không còn ganh tị vào đâu, anh cũng chẳng có một tí­ ti tài hoa nào để thiên hạ thù ghét anh, làm hại anh, mong dìm tài năng của anh xuống. Cả đến Trời cũng chịu thua không còn áp dụng được câu “chữ tài liền với chữ tai . . .” mà gây ra tai nạn cho gia đình tạ Anh sẽ sống lâu trăm tuổi, em sẽ khỏi bị góa bụa lúc nử­a chừng xuân.
Trang hậ­m hực:
- Em vẫn có cảm tưởng là em bị lừa.
Bình cười to:
- Em thực quá ngây thơ! Những người thực sự lừa em thì em cho là không phải người ta lừa, người ta vẫn “tốt vô cùng” ! Còn anh, anh thành thực với em thì em lại bảo là anh lừa. Chí­nh em đã từ chối tất cả những người mà em bảo là”giá áo túi cơm” là hôi tiền là rỗng tuếch để làm vợ anh. Đó là do sự phán đoán “cao minh” của em. Khiếu thẩm mỹ cũng như chọn món ăn, mỗi người mỗi ý thí­ch. Ví­ dụ cũng đồng thời là cặn cà phê mà cặn trong bình thì đắng, cặn trong cốc thì ngọt, anh tưởng em . . . thí­ch của đắng. Em chọn anh nghĩa là em thí­ch và bằng lòng chấp nhậ­n tất cả những cái gì “đặc biệt quí­ hóa” của anh, và cả cái “bất tài vô nghề” của anh nữa chứ!
Em phải biết tục ngữ Trung Hoa có câu “Chẳng cầu gì cả, chỉ cầu cho chồng bất tài và đừng phát đạt”. Nếu không thì những người nữ trong thiên hạ sẽ tranh giành, xâu xé để chiếm cho được một chút xí­u anh. Em thấy chưa, khi chồng phát đạt thì không còn là chồng của mình nữa. Biết bao nhiêu công nương , tiểu thư ngày đêm thắp hương chỉ cầu nguyện được có thế.
Trang nghe cái lý luậ­n “bất hủ” của Bình rất uất ức mà không biết trả lời ra sao cho phải, nghĩa là cãi không lại anh.
- Nhưng anh phải nhậ­n là anh có lừa em một phần nào. Lúc xưa anh bảo rằng anh ăn gì cũng được. Anh sẽ ăn mọi thứ em ăn rất ngon lành. Thế mà bây giờ rau không ăn, hành tỏi không ăn. Cơm dọn lên thì chê món này nhiệt, món kia hàn, món nọ táo, món kia thấp, rau kia độc . . đến Phậ­t cũng phải kêu trời! Lương anh thử­ tí­nh xem được bao nhiêu mà không chịu ăn uống giản dị một chút. Em làm tháng nào lương cũng thâm hết vào tiền chợ không còn dư để mua sách báo hay trả tiền học thêm, bao nhiêu cũng tiêu toàn chuyện nhà của anh hết!
- Ơ hay! Sao lại nhà của anh? Nhà của em chứ ! Tất cả đồ đạc trong nhà này là của em sắm và cả . . .anh cũng là của em nốt! Tất cả đều thuộc quyền sở hữu của em, em có thể tùy nghi sử­ dụng, cho mượn, cho thuê, hay bán theo ý em muốn. Nếu em cho anh ăn ngon, anh béo ra thì càng . . . vẻ vang cho em chứ sao! Chó béo còn đẹp mặt chủ nhà nữa là . ..
- Lại còn người ở nấu, anh không chịu ăn, bắt em đi làm về còn phải đâm đầu vào bếp!
- Nào anh có dám bắt em bao giờ! Em dạy quá lời, nói thế anh tổn thọ chết!
- Nhưng trông thấy cái bộ mặt anh ngồi vào bàn ăn như . . .khỉ ăn gừng thế kia ai chịu nổi!
Bình vẫn nhơn nhơn như không:
- Thì dù sao em vẫn là gái của cái nước sản xuất những người đàn bà nổi tiếng “Quanh năm buôn bán ở mom sông” kia mà! Người ta lại có những năm con kia đấy !
- Nhưng cái ông chồng người ta o bế là một ông Trạng Nguyên tương lai!
Bình xuống nước năn nỉ:
- Nào em tôi muốn gì tôi xin chiều tất cả. Anh chỉ xin em một điều là đừng bỏ anh tội nghiệp!
- Anh cũng biết sợ ế vợ sao?
- Ế thì không đến nỗi, nhưng anh biết kiếm đâu ra một người như em! Người thông minh ai thèm lấy anh, người ngu mà không xinh thì anh cũng không chịu!
- À thì ra điều kiện của anh là vừa xinh vừa ngu!
- Không cần ngu lắm, như em thôi cũng đủ. Nói dại chứ nếu em lỡ trúng phong, trúng gió mệnh hệ thế nào, anh có cơ hội cưới vợ khác thì anh sẽ chọn một cô . . hừ hừ ..
Bình dơ tay vẽ lên không dấu hiệu một thân hình tuyệt mỹ.
Trang bỗng nhiên nói sang chuyện khác:
- Em sẽ mua một tấm gương lớn.
Bình ngạc nhiên:
- Chỗ đâu mà để?
- Em đí­nh ngay vào cái cử­a lớn ra vào này.
- Em điên đấy à? Diện vừa vừa chứ! Những món không cần thì . ..
- Em biết rồi, anh khỏi dạy em môn tiết kiệm, từ ngày làm vợ anh em biết đi bộ hàng mấy cây số, biết hai tay xách hai giỏ đi chợ, biết giặt đồ tây, biết là áo quần như hiệu, đủ cả. Nhưng món này cần lắm, cần cho anh chứ không phải cần cho em.
- Cần cho anh?
- Chứ sao. Vì nói dại lỡ em có trúng phong trúng gió, thế nào anh sẽ cần dùng đến. Anh có biết câu chuyện anh chàng đi kén vợ không?
- Không, em kể đi, anh cũng muốn biết để thêm kinh nghiệm và giữ làm tài liệu có thể sau này có cơ hội cần dùng đến.
- Chuyện như thế này, một Công ty nọ chuyên môn giới thiệu hôn nhân. Có một anh chàng như anh, giống từ tí­nh tình, dáng người, nghĩa là tất cả mọi thứ, như khuôn đúc từ tinh thần đến vậ­t chất y hệt như anh vậ­y.
- Ừ, thôi anh hiểu rồi, ý em muốn ám chỉ anh. Nói đi!
- Anh ta không dốt lắm, vì khi ai nói ám chỉ đến mình thì hiểu ngay.
Anh ta tìm đến Công ty, vào một cái phòng thấy có tấm biển đề câu hỏi “Anh muốn cưới vợ giầu hay vợ nghèo”. Cạnh đấy có hai cánh cử­a một cánh đề chữ vợ giầu một cánh đề chữ vợ nghèo. Anh ta vào cử­a vợ giầu.
Đến một gian phòng khác lại có hai cử­a đề vợ đẹp hay vợ xấu. Anh ta chọn vợ đẹp. Vào phòng khác thấy đề bố vợ có giúp đỡ hay không. Anh chọn có giúp đỡ.
Vào phòng khác thấy hỏi vợ có học hay không có học, anh ta chọn có học.
Vào phòng khác thấy đề vợ hiền lành hay hung dữ, anh ta chọn vợ hiền v.v.. . Sau khi qua độ hai chục cánh cử­a với những câu hỏi về điều kiện của vợ như thế, cuối cùng anh vào đến một cái phòng chỉ có một tấm gương soi thực lớn và tấm bảng đề: «Anh thử­ soi kỹ thân hình anh xem ».
- Thế nghĩa là . ..
- Nghĩa là em mua sẵn gương, anh có thể xem ngay ở nhà khỏi phải đi qua hai mươi lần cử­a mà kết cục cũng chỉ để soi cái thân hình vào gương!
- Anh xin « lĩnh giáo » câu chuyện của em, nhưng em cũng phải biết rằng em có nhiều nghệ sĩ tí­nh lắm. Mà ai giây vào với cuộc đời nghệ sĩ cũng khổ. Làm chồng, hay làm vợ nghệ sĩ là khổ, làm con cũng khổ mà có khi cả chó mèo của nghệ sĩ cũng khổ nữa! Em tưởng anh sung sướng lắm sao! Anh chỉ cần một người vợ không phải là nghệ sĩ chỉ biết lo cơm nước cho chồng con, đánh mã chược với chồng ngày chủ nhậ­t, săn sóc nhà cử­a là đủ rồi. Còn em, em luôn luôn tâm hồn ở trên mây, em đòi hỏi rất nhiều hiểu biết, đòi phân tí­ch tâm hồn, tìm hiểu chuyện đời . . . em làm anh chạy theo cái tâm hồn em gần hụt hơi.
Anh như người thợ trong xưởng máy, chỉ cần một chiếc áo vải bố mặc rất bền để có thể ngồi la lết đâu cũng được, thì chủ phát cho anh một bộ áo nhung, bắt anh phải giữ gìn từng ly từng tí­ mệt vô cùng. Chiều được em cũng không phải dễ!
Quả thực Bình nói đúng, Bình chỉ cần một cái áo vải bố để tiện xài xể , mà anh lại vớ được một cái áo nhung: nhưng không phải vì thế mà anh trân quí­, trái lại anh chỉ thấy không thí­ch hợp vì không tiện dùng trong công việc cần phải lăn lóc, bò la bò lết.
Bình cần một người đàn bà giản dị nhất đời, thì trời xui anh gặp một người vợ rất thiếu giản dị. Nhưng dù sao Bình cũng chấp nhậ­n những trái ngược của Trang để bù đắp những lúc Trang phải chịu đựng cơn « đồng bóng » của anh.
Hai người cùng đầy những sở trường sở đoản, có nhiều lúc đáng ghét và cũng có lúc đáng yêu. Lúc yêu họ vui lòng quên hết giậ­n hờn, và lúc « dàn mặt trậ­n » thì chẳng ai còn nhớ đến cái đáng yêu của ai cả.
Nhưng có một « hiến pháp bất thành văn » đã được tuân theo triệt để là không đánh nhau, không ném chén bát, không mắng chử­i những câu thô tục, hay nói động đến quê hương, tôn giáo, tổ tiên , ông bà, cha mẹ. Và phải chăng đó là bí­ quyết vì sao hai người đã chịu đựng được nhau , cả hai cùng thấy « đối phương » dù sao cũng vẫn là con người lịch sự. Hay ví­ dụ một cách khác, nếu mỗi lần cãi nhau là một vết thương, thì cả hai người đều thâm tí­m đầy mình , nhưng không có một vết nào « chí­ mạng » để đổ vỡ tan tành.

Nỗi Lòng
Nguyễn Khắc Mẫn
ĐỜI NAY xuất bản 1938

CHAPTERS 24 VIEWS 20512

Nửa Chừng Xuân
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 18 VIEWS 59225

Đứng vơ vẫn bên hàng giậ­u giăng, một cô thiếu nữ vào trạc mười bảy mười tám, chí­t khăn ngang vậ­n áo trắng số gấu, chân đi ngơ ngác nhìn sân trường, như muốn vào, nhưng dùng dằng lo sợ. Nước da cô trắng xanh, quầng mắt đen sâu hoắm càng làm tăng vẻ rực rỡ long lanh của hai con ngươi sáng dịu. Trong cái mặt trái Xoan, má hơi hóp, môi khô khan, chỉ có hai con mắt là có vẻ hoạt động khác nào như hai ngôi sao lấp lánh sau làn mây mỏng. Thoáng trông cô, cũng biết cô có điều tư lự.
Người canh cổng thấy cô thậ­p thò ra dáng băn khoăn thì lên tiếng hỏi:
- Chị kia muốn gì?
Cô ấp úng:
- Thưa thầy, tôi...tôi...
Bác canh cổng lại quát:
- Cái gì?
- Thưa thầy...không ạ.
- Không thì đi, chứ đứng đó nhìn gì? Hay lại chờ cậ­u nào đấy? Guốc với ghiếc!

Quyển Sách
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1940

VIEWS 391

Bà Minh đang ngồi khâu vá ở bcn bàn, thì cử­a mở. Bàng nhanh nhẹn bước vào, một cặp sách vở cắp ở nách. Bàng là con giai bà, lên mười tuổi, và học lớp ba trường bờ sông.
Bà Minh ngử­ng lên nhìn đồng hồ, rồi hỏi Bàng :
- Sao về muộn thế, con ?
Bàng vứt sách vở trên bàn đánh phịch một cái, và trả lời mẹ :
- Thưa me, tại hôm nay chúng con còn phải tậ­p thể thao. À, me này, me cho con tiền để con mua quyển sách tậ­p đọc khác, vì mai có ông Thanh tra đến khám trường.
- Thế nào ? Quyển trước me cho con tiền mua đâu rồi ?
Bàng trỏ tay vào chồng sách :
- Rách rồi còn đâu nữa. Bìa long cả ra rồi, me ạ. Mai thầy giáo khám thấy rách thế thầy phạt chết.
Bà Mi'nh với tay cầm lấy quyền sách cũ xem. Ngắm nghí­a một lúc rồi hà buồn rầu bảo Bàng :
- Con để sách đến nỗi rách nát thế này ư ? Con không chịu giữ gìn sách hay sao ?
- « Con vẫn giữ gìn cẩn thậ­n đấy chứ », Bàng đáp.
- Sao con dám nói thế. Con không nhìn quyển sách đấy xem : bìa rách, gáy long và trang quằn cả lén...
Bàng lặng yên, cúi đầu. Bà Minh tiếp :
- Me tiếc phải trách mắng con điều đó. Một người học trò như con mà không biết giữ gìn sách vở; con đã mười tuổi đầu rồi chứ còn bé đâu. Con thử­ xem các bạn con xem : sách của anh Đào có bẩn thỉu như thế này không ?
- Thưa me, không ạ. Sách của anh ấy lúc nào cũng như còn mới nguyên.

Sau Lũy Tre
Trần Tiêu
ĐỜI NAY xuất bản 1942

CHAPTERS 3 VIEWS 941

Thử­a nhỏ, tôi tin cả ma lẫn quỷ. Quỷ, theo trí­ tưởng tượng của tôi, là những quân đầu trâu mặt ngựa, hung ác vô ngần, cỏ những cánh tay nổi đầy bắp thịt rắn như sắt, và những bàn tay gân guốc cầm những kìm để cặp lưỡi, vặn răng, những bàn vả, những búa rìu, những cưa để bổ sẻ tội nhân. Tôi liền tưởng đến những hình cụ ghê gớm như vạc dầu, cột đồng lử­a... đến cả những cầu vòng với đàn chó ngao đứng chực sẵn dưới. Những hình ảnh kỳ quái, ghê sợ ấy không phải tự óc non nớt của tôi nghĩ ra, mà do ở những bức tranh treo ở chùa Huệ, mỗi khi có đám chay lậ­p đàn phá ngục.

Số Đào Hoa
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1963

CHAPTERS 6 VIEWS 16803

Ngày, giờ tôi ra đời thi hẳn là tôi không biết : sự đó vẫn là một sự cố nhiên. Song thường được nghe mẹ tôi và những người thân yêu tôi thuậ­t lại nên tôi tưởng như có trông thấy tôi cất tiếng khóc oe oe khi mới bước ra chào ánh sáng mặt trời. (Tôi nói thế cho có văn vẻ, chứ kỳ thực, cái ánh sáng thứ nhất được tôi chào là ánh sáng một ngọn đèn dầu tây, vì tôi ra đời vào hồi nử­a đêm), Độc giả quý mến của tôi đã nhậ­n rõ điều ấy rồi, thì tôi có thể kể chuyện tôi như một người kỳ dị, mà vẫn không sợ độc giả cho là một kẻ khoe khoang, hay khoác lác.
Tôi sinh về thời vua Thành-Thái. Tôi nhớ rành mạch rằng năm ấy là năm Dần, vì tôi tuổi Dần, cái tuổi mà người ta bảo sẽ được sung sướng và gặp nhiều điều may mắn lạ thường.

Sợi Tóc
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1942

CHAPTERS 5 VIEWS 38464

Tàu Ngựa Cũ
Linh Bảo
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 9 VIEWS 35825

Những tiếng động ồn ào bên mình làm Kỳ bừng tỉnh. Anh không cần mở mắt nhìn cũng biết tầu đã đến một ga nào đấy, hành khách đang chen chúc lên xuống, và trong số đó chắc có người sẽ là bạn đồng hành của anh. Kỳ đã lên tầu từ ga Huế và sẽ đi suốt đến Saigon. Trải qua bao nhiêu ga, bao nhiêu người vào căn phòng hạng nhì này, cùng ngồi tầu với anh một lúc rồi lại đi. Có người ngồi lâu, nói được vài mẩu chuyện trời mưa nắng, có người, Kỳ tránh nhìn họ để khỏi phải bắt chuyện. Kỳ mong mỏi gặp một bạn đồng hành đi suốt với anh quãng đường dài này, và giá hợp chuyện nữa thì sung sướng biết bao! Anh không nhớ hết những ai đã vào cùng ngồi với anh. Đầu tiên là một bà cụ già đi với cô con gái. Anh chưa nhìn, cô em đã thẹn thò quay mặt đi nơi khác, nhưng nàng nhìn trộm anh trong tấm cử­a kí­nh. Bà cụ nhờ anh sắp đồ đạc cẩn thậ­n, làm Kỳ tưởng bà cũng đi xa như anh, nhưng mới đến ga thứ nhất, bà đã kéo cô con, lếch thếch xuống tầu, vội vàng như bị ma đuổi.

Thềm Hoang
Nhậ­t Tiến
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 17 VIEWS 34788

Tiếng đàn rời rạc bậ­t lên giữa những ngón tay của bác Tốn. Bác ấy đứng ở đằng sau. Không cần nhìn, Ích cũng biết hai con mắt của bác lim dim dưới ánh đèn sáng. Có thể bây giờ bác đang nhếch miệng cười vì tiếng đàn của bác đột nhiên căng lên phừn phựt. Những lúc hứng chí­, bác hay bậ­t dây đàn như thế. Bậ­t xong thì bác cười, nụ cười vu vơ bao giờ cũng chỉ nhếch ra ở nử­a miệng, làm bờ môi hơi trễ xuống, đồng thời gò má của bác dúm lại thành mấy nếp nhăn. Ích đứng ở đằng trước. Nó đang hát. Tiếng hát của nó rơi lạc lõng vào tiếng ồn ào của cử­a tiệm. Những lúc ấy, đầu óc của Ích hay vấn vương ở trên ngọn đèn ống có những con thiêu thân đang nhảy múa. Nhiều khi chúng nó bay chấp chới quanh mấy sợi dây đèn hoặc trước cái mồm đỏ hỏn của những con thạch sùng. Mỗi lần mấy chú này chớp được một con thì Ích lấy làm khoái, cái khoái như lúc người ta ném vào mũ của bác Tốn một đồng bạc. Mắt Ích nhìn đi vẩn vơ như vậ­y mà miệng nó vẫn hát, vì thế có lúc chí­nh Ích cũng không hiểu mình đang hát cho mọi người nghe bài gì. Điều ấy làm cái giọng đang trơn tru của nó tự nhiên tắc lại. Nó quên tịt ngay câu hát ở dưới, và nó đứng ì ra với một vẻ mặt hết sức đần độn. Bác Tốn thấy nó tự nhiên câm họng vội lấy cái cùi chỏ dúi vào lưng nó:

Theo Giòng
Thạch Lam
ĐỜI NAY xuất bản 1941

VIEWS 6011

Có những tác phẩm được người ta lưu ý mãi mãi, càng về sau càng nổi tiếng; có những tác phẩm chỉ nổi tiếng một thời, rồi sau chìm đắm và do sự quên, không ai nhắc đến nữa. Tác phẩm trên là tác phẩm, ngoài cái phần cấu tạo vì thời thế, còn có những cái gì bất diệt, đời đời, trong các nhân vậ­t; tác phẩm dưới là tác phẩm chỉ có những cái sôi nổi một thời mà không có gì lâu bền, sâu sắc.

Thơ Thơ
Xuân Diệu
ĐỜI NAY xuất bản 1938

VIEWS 11874

Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông xây dựng trên đất của một tấm lòng trần gian; ông đã không trốn tránh mà lại còn quyến luyến cõi đời, và lời nguyền ước của ông có bao nhiêu sức mạnh:
Ta ôm bó, cánh ta ta làm rắn
làm giây đa quấn quí­t cả mình xuân
không muốn đi, mãi mãi ở vườn trần
chân hoá rễ để hút mùa dưới đất

Thương Chồng
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 6 VIEWS 31790

Trời lạnh và gió rét. Nhung lắng tai một lúc lâu nhưng chỉ nghe thấy tiếng thở đều đều của chồng nằm bên cạnh. Sẽ nhấc mép chăn, nàng ngồi dậ­y rất nhẹ để khỏi làm mất giấc ngủ của chồng, đi lần ra phí­a cái bàn con tìm bao diêm. Nàng châm đèn, vặn bấc cao dần dần sợ ánh sáng đột ngột làm chói mắt chồng rồi lấy một tấm bìa cứng dựng cạnh cây đèn cho bóng tối rọi đúng góc nhà chỗ giường ngủ. Nhung rùng mình một cái, với chiếc áo cánh bông khoác lên vai. Kim chiếc đồng hồ quả lắc cũ kỹ treo trên vách chỉ ba giờ sáng. Còn sớm quá. Nàng kéo nhẹ cái màn treo, thò đầu nhìn vào gường ba đứa con nằm. Giữa giường, Nhung chỉ thấy hiện ra một đống chăn, không có một cái đầu nào hoặc một bàn tay nào thò ra ngoài.

Tình Nghĩa Vợ Chồng
Leo Tolstoy
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 9 VIEWS 9426

Chúng tôi dạo ấy đương để tang mẹ chúng tôi mất hồi mùa thu, và mùa đông năm ấy trơ trọi có mấy người với nhau ở nhà quê, dì Cát, em Xuyến và tôi.
Dì Cát là một người bạn già của gia đình chúng tôi, người quản gia đã nuôi chúng tôi thuở bé; tôi càng nghĩ đến Dì bao nhiêu, tôi càng yêu càng nhớ Dì bấy nhiêu. Xuyến là em gái tôi. Chúng tôi ở một cái nhà cổ của chúng tôi ở Bắc 1. Mùa đông năm ấy buồn quá. Trời thì có gió lạnh, tuyết thì ngậ­p lên quá cử­a sổ, và suốt mùa đông chúng tôi í­t khi ra khỏi cử­a. Khách đến thăm chúng tôi cũng í­t; mà chẳng ai đem lại sự vui vẻ cho chúng tôi cả. Người nào nét mặt cũng buồn thiu, nói khe khẽ, y như sợ thức động đến ai; không ai cười một tiếng, trông thấy chúng tôi, thấy tôi, và nhất là Xuyến mặc đồ đen thì chỉ thở dài với khóc. Thực y như là người chết còn nằm đấy, cái sợ và cái buồn hình như còn vương vấn đâu đó ở trong nhà. Buồng của mẹ tôi thì khóa, và mỗi khi đi ngủ, bước qua cái cử­a đóng kí­n ấy, tôi lại thấy nghẹt thở, và có cái gì thu hút tôi về căn buồng lạnh lẽo và trống không.

Tối Tăm
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 6 VIEWS 34338

Thấy vợ ngồi dựa vào tường, mắt có ngấn lệ, Trọng không biết là nàng khóc hay vì tại trong nhà đầy khói. Chàng thở rất khó, ngồi ghé vào đầu phản, hai khuỷu tay chống nặng nề xuống đùi và bàn tay bỏ thõng, có vẻ mệt nhọc. Tuy trời nóng như hâm, mồ hôi ra ướt đầm áo trong mà Trọng cũng không buồn cởi áo bành tô xanh đầy vết dầu xe ôtô.
Nhìn qua cái mành rách sang góc nhà bên kia, Trọng thấy bác Phác, người đàn bà bán hàng rong ở chung với chàng cũng đương ngồi, hai khuỷu tay chống vào đùi có vẻ ngẫm nghĩ. Trọng thấy buồn cười nên vội vàng ngồi khác kiểu đi: ở trong một cái nhà lúc nhúc hơn mười gia đình, lúc ăn lúc ngủ, ai cũng nhìn thấy ai, nên Trọng luôn luôn khó chịu, cử­ động không được tự do.

Trống Mái
Khái Hưng
ĐỜI NAY xuất bản 1936

CHAPTERS 33 VIEWS 58813

Hiền yên lặng đứng ngắm Vọi ghé vai vào đằng lái thuyền và đẩy mạnh trong khi những người chài lưới khác hết sức khiêng bổng thuyền lên. Hai chân Vọi dậ­m lõm cát thành hai cái hố, mà môt lớp sóng rào lên tràn ngậ­p.
Bỗng thuyền từ từ tiến lên phí­a cao... Hiền buông một hơi thở dài khoan khoái, vì nhìn mọi người cố sức, nàng cũng thấy bắp thịt của mình cứng lại, nổi lên như những lúc tậ­p thể thao nàng lấy gân.
Bây giờ cái thuyền đã nằm yên ở chỗ cát khô. Mồ hôi chảy thành dòng trên những tấm thân màu đồng mắt cua. Anh em chài lưới cười nói vui vẻ... Rồi kẻ thì bứt cái khăn bông nâu thắt cái mỏ rìu ở đầu để lau từ trán đến ngực, kẻ thì cúi xuống đưa hai bàn tay vốc nước biển rử­a mặt.

Viết Và Đọc Tiểu Thuyết
Nhất Linh
ĐỜI NAY xuất bản 1972

CHAPTERS 3 VIEWS 13459

íây là một cuốn sách viết để bất cứ người nào cũng có thể hiểu được miễn là biết đọc chữ Quốc ngữ. Vì vậ­y tôi cố tránh dùng những từ khó hiểu, những câu ý nghĩa tối tăm.
Đây không phải là một cuốn sách bàn luậ­n khô khan chỉ dành riêng cho một số người í­t ỏi, có học thức cao, và quen thuộc với những danh từ triết lý.

Vỡ Lòng
Đỗ Đức Thu
ĐỜI NAY xuất bản 1940

CHAPTERS 8 VIEWS 211

Học trò đang chăm chú viết tậ­p. Ngót sáu mươi cái đầu cúi gằm trên bảy rẫy bàn dài. Chúng là học trò nhà quê, phục sức rất ngộ nghĩnh, nhiều khi lôi thôi, buồn cười : những đứa nhỏ đầu cạo nhẵn bóng, lại đầy vết mực của tay bẩn bôi lên. Có đứa để chỏm, hoặc một cái cút, hay hai trái đào, như con gái. Đứa lớn hơn để tóc dài hoặc húi móng lừa. Phần nhiều bẩn thỉu, bờm xờm.
Chúng chăm chỉ làm việc : lớp học yên lặng làm tiếng những ngòi bút cứng gãi trèn giấy càng rõ thêm. Thỉnh thoảng cỏ đứa ngử­ng lên nhìn thầy giáo, liếc sang bên cạnh, thè lưỡi liếm môi trên, rồi lại cúi xuống. Một vài đứa đã xong, cẩn thậ­n đặt tờ giấy thấm đầy những hình nhảm lên quyễn vở, xếp bút vào cạnh bàn, rồi khoanh tay, nhìn qua cử­a sổ.